عوامل و موانع برکت در قرآن و روایات

مشاهده می شود که نوع پیشرفت انسان ها، با وجود امکانات همسان، با یکدیگر مختلف است. به این صورت که، شخصی با عمرکوتاه خود، خدمات ارزنده ای به جامعه ارائه می دهد و در زمینه های مختلف- با انجام تحقیقات علمی- گره از کارهای بزرگ می گشاید و از مجهولات جامعه می کاهد، در حالی که دیگری نمی تواند چنین کند. درمورد رزق و روزی نیز این امر به صراحت دیده شده که برخی افراد با درآمدهای اندک، از زندگی بابرکتی برخوردارند؛ ولی عده ای با سرمایه های فراوان، اظهار می کنند که در زندگی شان برکت ندارند. این جاست که انسان با بصیرت کافی، به این نکته می رسد که اسباب برکت در این جهان فقط محدود به مادیات و امور حسی نیست؛ بلکه در پس این مادیات، امور معنوی سهم بسزایی در ایجاد برکت در زندگی انسان ها دارند. پژوهش پیش رو با عنوان "عوامل و موانع برکت در قرآن و روایات"به بررسی جنبه های مختلف"برکت"در آیات قرآن و روایات معصومین (ع) می پردازد. برکت از مهم ترین مسائل فرهنگی بشری است که همه انسان ها، با هر عقیده و اندیشه دینی، خواستار وجود آن در زندگی خود بوده و پیوسته در پی رفع موانع پیش روی آن و زمینه سازی تحقق آن هستند. از سوی دیگر، هدف دین مبین اسلام، رساندن برکت به انسان ها و فراهم نمودن شرایط حصول آن و رفع موانع آن ها است. به همین جهت در تحلیلی که صورت گرفته است، شاهد استعمال مکرر برکت و مشتقات آن در آیات نورانی قرآن کریم و روایات روشنگر معصومین(ع) در زمینه های مختلف اعتقادی و اخلاقی و عملی و اجتماعی و ... بودیم. این موضوع ما را بر آن داشت تا با بررسی پیرامون واژه "برکت"در تفاسیر و کتب معتبر روایی بتوانیم تحقیقی در حد توان، جهت آشنایی هر چه بیشتر با جنبه های مختلف این موضوع مهم( اسباب و مصادیق و موانع آن) ارائه دهیم. لازم به ذکراست که همه آن چه در زمین و آسمان در اختیار انسان ها قرار دارد، دارای برکت هستند. و اگر در متون اسلامی، به برخی از موارد- کعبه، انبیاء، سرزمین های خاص و...- به عنوان مصادیق و کارهای بابرکت اشاره شده، بدان معنی نیست که سایر موارد برکت ندارند؛ بلکه ازآن جهت است که این موارد از برکت بیشتری برخوردار هستند. هم چنین همان گونه که عواملی چون: تقوا، نیکی به پدر و مادر، نماز، امانت داری، صله رحم، صبر، انفاق، صداقت، عدالت و... در به وجود آمدن برکت موثرند، در مقابل، موانعی چون: انجام اعمال ناشایست، تکذیب انبیاء، دروغگویی، عدم پرداخت زکات، بخل، سبک شمردن نماز، کفران نعمت و ... نیز در از بین رفتن برکت نقش بسیار مهمی دارند. بنابراین می توان گفت، همان گونه که ارزش های اعتقادی و اخلاقی در به وجود آمدن برکت موثرند، ضد ارزش ها نیز در از بین بردن برکت، نقش بسیار مهمی دارند. پس باید آن ها را شناخت و از آن ها دوری کرد تا گرفتار عواقب دشوارآن ها نشویم و با اعمال خود برکت را از زندگی نبریم.